Çiçero'nun anımsattıkları

Geçen yıl, bu isimde bir film vizyona girdiğinde, kulağımda sadece bir ‘Çiçero’ ismi vardı. Kulaktan dolma, ne olduğunu tam hatırlayamadığım bir ajan hikâyesi… Benim ilgimi çeken başrol oyuncusu Erdal Beşikçioğlu idi. Ee o zaman sevgili dostum Şule’nin kulağını çınlatayım biraz.

Bir akşam Ankara’dayız yine can dostumla, ‘Nikolay Vasilyeviç Gogol’a ait bir eser olan, ‘Bir Delinin Hatıra Defteri’ni Erdal Beşikçioğlu’nun o muhteşem oyunculuk yorumu ile izlemek için… / Üstelik davetlisiyiz. Misafiriyiz. En önden, birebir her anına tanık olarak… Nasıl keyifli bir tiyatro sahnesi, nasıl keyifli bir oyunculuk, nasıl muhteşem bir eser…

Bu muhteşem gece için, Şulecim öncelikle sana ve elbette yardım ve destekleri için Yunus beye teşekkür ederek devam etmek isterim. Ömrümce unutamayacağım anılarım arasında yerini çoktan aldı bile… Ama şuan konum bu tiyatro değil, film. Yani ‘Çiçero’… Fakat muhakkak bir gün bu tiyatro oyununu ve izlenimlerimi de sizlerle bir gün paylaşmak isterim.

Evet ‘Çiçero’nun hikayesi nedir ya da kimdir bu Çiçero'

Sinema filmini izleyenler az-çok bilgi sahibi oluyorlar. En azından 2. Dünya savaşı döneminde yaşanan bir casusluk hikâyesi olduğu kesin. Ancak Çiçero kimin tarafınd? İngilizlere mi yoksa Almanlara mı çalışıyor, yoksa iki tarafı da idare mi ediyor'

İlyas Bazna (Elyasa Bazna) isimli bu şahıs, 1904 Priştine doğumlu. Sırpların Priştine’yi işgali ile anne ve babasıyla birlikte İstanbul’a geliyor. Asıl önemli olan bir bölüm var ki, buranın altını çizerek anlatıyorum: Bazna, askerliğinin bir bölümünü Çankaya’da Atatürk’ün yanında yapıyor. Sonra başarısız bir ticari hayatı var hatta bazı suçlara karışıyor, onları geçiyorum asıl bölüme gelebilmek için; ilk önce Yugoslavya Krallığının Büyükelçisinin sonra da Almanya Büyükelçisinin müsteşarının uşaklığını yapıyor. Evrakları okurken yakalanınca atılıyor ve son olarak da Britanya’nın Ankara Büyükelçisinin uşaklığını yapıyor.

İngilizleri sevmeyen ve suçlayan Bazna, para hırsı ve babasının ölümünden dolayı, öç alma duygusu ile Almanlara belgeleri sızdırmaya başlıyor. Almanların sonrasında sahte çıkan paralarıyla Arjantine kaçma hikâyesine hiç girmeyeceğim bile. Nazi Almanyasının, Hitler’in gözüne giren Bazna sonrasında büyük hayal kırıklığı yaşıyor tabii ki…

Benim aklımı karıştıran, filmde söz konusu olan, bizim tarafımıza ne zaman çalıştığı. Ya da en başından beri aslında bize mi çalıştığı diyeceğim ama gidişat pek de onu göstermiyor. Elyesa Bazna, yani Çiçero lakaplı bu casusun hayatı oldukça ilgi çekici. Bir o kadar da karışık.

Aşık olduğu kadın, ki filmde başrolü paylaştığı Burcu Biricik (Lena Kapp) Alman büyükelçiliğinde görev yapan bir Amerikan ajanı gerçek hayatta ve bunu öğrenen Bazna büyük hayal kırıklığı yaşıyor. Filmde bunu pek yansıtmamışlar. Daha çok engelli çocuğu ile ilgili ve Almanların onlara uyguladığı zulümle ilgili bölümlere yer vermişler. Oldukça duygusal sahneler vardı. Burcu Biricik bence çok iyi-samimi bir oyuncu ancak Alman aksanında hiç başarılı bulmadım onu bu filmde. Küçücük bir eleştiri…

Ben okumadım ama yazdığı kitapta sanırım bütün bunları anlattı Elyesa Bazna. Ve yüzyılın casusunu canlandıran Erdal Beşikçioğlu yine inanılmaz bir oyunculuk performansı sergiliyor o kesin.

Bazna’nın güzel olan sesi ve operaya olan tutkusu ile bitirelim yazımızı. Söylediği aryalarla da adından söz ettiriyor o dönemde kendinden. Gerçek hayatının içindeki fırtınalar ve beyaz perdeye yansıyanlar… Yorum sizlerin…