'Başkanlık sistemi Türkiye’ye zarar verir'
Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Fuat Keyman, “Başkanlık sistemi hem Adalet ve Kalkınma Partisi’ne hem de Türkiye’ye zarar verir” diyor. Buna gerekçe olarak da, başkanlık sistemine geçebilmesi için ülkede atılması gereken çok sayıda adımı gösteriyor
WASHINGTON — Siyaset uzmanlarının, “Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin provası” yorumu yaptığı 30 Mart yerel seçimleri geride kaldı. Şimdi gözler Ağustos ayında. Dahası 2015 genel seçimlerinde. Türkiye’yi yaz aylarında nasıl bir seçim maratonu bekliyo? Köşk adayı kim olacak, 2015 seçimlerinin galibi şimdiden belli m? Bu soruları başkent Washington’da bulunan siyaset bilimci Profesör Fuat Keyman yanıtladı.
Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Fuat Keyman, “Başkanlık sistemi hem Adalet ve Kalkınma Partisi’ne hem de Türkiye’ye zarar verir” diyor. Buna gerekçe olarak da, başkanlık sistemine geçebilmesi için ülkede atılması gereken çok sayıda adımı gösteriyor.
“Erdoğan son anda sürpriz yapabilir”
Fuat Keyman: "Bugün cumhurbaşkanlığı seçimlerine yaklaştığımız zaman, cumhurbaşkanının AK Parti’den çıkacağını biliyoruz. Ya Erdoğan, ya Gül olacak. Fakat 30 Mart seçimlerinden sonra daha net olarak ortaya çıktı, Türkiye’nin kendi iç dengelerini koruyacak belli konularda atılımlar yapması gerekiyor. Örneğin demokrasisinde atılım yapması gerekiyor. Orta gelir tuzağı dediğimiz, ekonomisi iyi bir duruma geldi. Daha nasıl iyiye gidebili? Burada bir atılım yapması gerekiyor. Dış politikada bir atılım yapması gerekiyor. Halk arasındaki kutuplaşma ve güven eksikliği sorunu konusunda atılım yapılması gerekiyor. O yüzden de hemen parlementer demokrasiden başkanlık sistemine geçmek yerine bu alanlarda reform yapması gerekiyor. Bu alanlarda reform yapmadan başkanlığa geçerse, o zaman çok daha farklı sorunlarla karşılaşabilir. Örneğin bir taraftan çok güçlü bir başkan olabilir. Öbür taraftan, güveni çok düşük, kutuplaşmış bir toplum yapısı olabilir. Demokrasisi çok eksik bir toplum yapısı olabilir. O yüzden de Türkiye bu alanlarda reform yapmalı. Zaten yeni cumhurbaşkanının temel işi de bu olması gerekiyor isimlerin ötesinde."
Fuat Keyman: "Ak Parti’nin güçlü, muhalefetin zayıf olduğu bir toplumsal yapı içinde Ak Parti artı partili başkan, bence çok güçlü bir yürütme, yasamanın zayıflaması, yargıyla sorunlar ve kutuplaşmış toplum bu çok da rahat yönetilebilir bir Türkiye değil. Bence bu tür sorunların olabileceğini ve bu riskleri Sayın Başbakan gördü ki son günlerde tekrardan “sürpriz yapabilirim”, “ters köşeye yatırabilirim” gibi açılımlarla cumhurbaşkanlığı konusunda çok net olmadığını ima ediyor. O yüzden de hala bizim için bu nasıl cumhurbaşkanı gerekiyor sorusunu sormamız gerekiyor. Eğer Ağustos’ta halk cumhurbaşkanını seçecekse ve bu tür sorunlar varsa."
“Putin-Medvedev ilişkisi Türkiye’de işlemez”
Türkiye’de siyaset uzmanlarının tahminlerinden bir diğeri de, cumhurbaşkanı ve başbakanın sadece yer değiştireceği yönünde. Profesör Keyman’ın bu konudaki tahmini ise farklı.
Fuat Keyman: "Bugünkü, Türkiye’deki siyasi tartışmaya baktığımız zaman eğer Erdoğan başbakan olarak devam ederse, benim okumam Sayın Gül’ün cumhurbaşkanı olarak devam edeceğidir. Ama Erdoğan cumhurbaşkanı olursa Sayın Gül’ün başbakanlığı ile ilgili sorunlar var. Yani Putin-Medvedev ilişkisi Türkiye’de işlemiyor. O yüzden de bunu göreceğiz. Seçim akşamı balkon konuşması Gül’ün değil Erdoğan’ın cumhurbaşkanı olacağını gösteriyordu. Fakat bugün geldiğimiz noktada, Gül cumhurbaşkanı, başbakan başbakan olarak devam eder."
“2015 seçimlerinin galibi de AK Parti olacak”
Sabancı Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Profesör Fuat Keyman, muhalefetin her kesimden oy alabilecek güçlü bir adayla cumhurbaşkanlığı seçimlerine gitme ihtimalinin ise düşük olduğunu savunuyor.
Fuat Keyman: "Muhalefetin de şu ana kadar bir adayının çıkmaması, biz Erdoğan ve Gül’ü onlardan bağımsız yorumular olarak söyleyebiliyoruz. Fakat, bugüne kadar muhalefetten öyle bir ismi söyleyemiyoruz. Kemal Kılıçdaroğlu’nun ismi geçiyor. Yılmaz Bey’in Eskişehir belediye başkanı, Meral Akşener’in adı geçiyor. Fakat bence cumhurbaşkanının AK Parti içinden geleceği artık netleşti. 2015 seçimini de AK Parti kazanacak. Bundan sonra 2019’a kadar büyük bir kriz veya beklenmeyen gelişmeler olmazsa biz AK Partili bir cumhurbaşkanı, AK Parti yönetiminde bir Türkiye’ye devam edeceğiz. O yüzde de muhalefetin artık bence meşhur roman vardır “Çanlar Kimin İçin Çalıyor'” diye, muhalefetin artık oturup Türkiye’yi tanıyan, dönüşümünü tanıyan, ona göre siyasi stratejisini yapan bir hamle yapması gerekiyor. Kalbimiz muhalefetin güçlenmesini isteyebilir ama aklımla konuşursam objektif olarak, Türkiye güçlü hükümet, egemen parti ve zayıf muhalefetle gidecek gibi görünüyor.”
“BDP, CHP’den çok daha etkili bir konumda”
Fuat Keyman, 30 Mart yerel seçimlerinin ardından yeni bir yapılanma içine giren Kürt siyasal hareketinin ise, Türkiye siyasetinde bugüne dek hiç olmadığı kadar etkin bir konuma oturduğuna dikkat çekiyor.
Fuat Keyman: "Seçimlerin ikinci kazananı çözüm süreci ve BDP HDP’ydi. Onlar da şöyle bir karar alma durumundalar. Eğer yüzlerini Türkiye’ye dönüp, Türkiye’den de oy almaya başlarlarsa, o zaman ilginç bir şekilde bu güçlü partinin karşısında, ana muhalefet ya da etkili muhalefet olarak BDP ortaya çıkabilir. O yüzden de CHP’nin ikilemi var. Bir taraftan oyları yüzde 26,27’lerde ama çok köşelere sıkışıp Türkiye’den kopuyor görüntüsünde ve etkisini kaybediyor. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde şu ana kadar bir adayının olmaması bile bunun göstergesi. Ama BDP öyle değil. Adayı olmasa bile şunu söyleyebilir ki söylediler. Eğer Erdoğan cumhurbaşkanı olursa, ilk turda seçilmesinin önemli aktörlerinden biri BDP ve Kürtler’in bu konuda ne yapacağıdır. O yüzden şu anda bence CHP’den daha etkili bir konumdalar cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili."
Siyaset bilimi uzmanı Keyman, önümüzdeki günlerde Türkiye’nin ev sahipliği yapacağı siyasi tablonun fotoğrafını ise şöyle çekiyor.
Fuat Keyman: "Türkiye tablosu güçlü AK Parti, etkili olmaya başlayan BDP, köşelere sıkışıp kendisini yenilemesi gereken CHP, oyunu arttırmış fakat ne yapacağı ile ilgili sorular olan MHP ile oluşan bir kutuplaşmış tablo." (VOA/Mehtap ÇOLAK)
POLİTİKA
Sayfa başına git
