'Türk bayrağının tarihi yeniden yazılacak'

Haberler / Güncel

11 Mayıs 2013 Cumartesi 13:22

PAYLAŞ

Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nda uzman olarak görev yapan Elif Şahintürk, yüksek lisans tezi çalışmasında, bugün kullandığımız kırmızı üzerine beyaz hilal ve 5 köşeli yıldızın yer aldığı Türk bayrağını Osmanlı'nın 28. padişahı III. Selim’den önce 16. yüzyılda da kullanıldığını tespit etti. Türk bayrağıyla ilgili elde edilen tarihi veriler, bugün kullanılan bayrağın tarihinin yeniden yazılması anlamına geliyor.

Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Sanatı Anabilimdalı'nda, “16.Yüzyıl Osmanlı Minyatürlerinde Bayrak Üzerine Bir Araştırma(Bayrak-Flama-Sancak)” adlı yüksek lisans tezi hazırlayan Elif Şahintürk, günümüz Türk bayrağındaki ay ve yıldız motifinin bir arada bayraklarda kullanımının bilinenin aksine III. Selim döneminden çok öncesine dayandığını tespit ettiğini söyledi. Kayıtlara göre günümüzde kullanılan Türk bayrağına en yakın şeklin III. Selim dönemindeki bir ferman ile gerçekleştiğini anlatan Şahintürk, III.Selim devrinden sonra berat, ferman, sikke, mezar taşı, kitabe, bayrak gibi unsurlarda ay ve yıldızın birlikte kullanımını gösteren örneklere sıklıkla rastlandığını hatırlattı.
Şahintürk, Osmanlı minyatürlerden yola çıkarak yaptığı “Bayrak” temalı tezde 16. yüzyıl minyatürleri arasında detaylı bayrak irdelemesi ve taraması yaptıklarını, 2 yıl süren tez çalışması için özel izinler alarak Topkapı Sarayı Kütüphanesi ve Askeri Müze’de 16. yüzyıla ait minyatür tasvirleri ve bayrakların tek tek incelediğini belirterek, "200 farklı varak üzerinde yapılan detaylı çalışmalar sonucunda bayrağın bilinen tarihini değiştirecek görsel veriler elde ettim. İnceleme yapılan materyaller arasında en önemlisi ise Osmanlı askerlerinin gemilerle çıkartma anının tasvir edildiği minyatür oldu. Söz konusu minyatürdeki ay ve 5 köşeli olarak çizilen yıldızın günümüz Türk bayrağına benzerliği dikkat çekici." diye konuştu.

Tez çalışmasının amacına ulaştığını hatırlatan Elif Şahintürk, “Bir yerde biz bu çalışmamızda Osmanlı'nın günümüze gelemeyen bayrakları hakkında minyatürün tarihi belge özelliğinden yola çıkarak çeşitli sonuçlara ulaşmaya çalıştık. Çalışma ilerledikçe az bilinen bir gerçeğe ay ve yıldızın III.Selim devrinden öncelerde de Osmanlı’yı simgeleyen unsur olarak kullanıldığı gerçeğine tanık olduk. Tez çalışmamızdan sonra da araştırmalarımıza devam edip Türklerin ne kadar zamandan beri ay ve yıldızı kullandıklarını, İslamiyet’le ilişkili olup olmadığını, neyi ifade ettiği gibi sorulara da yanıt bulmaya çalıştık. Çünkü geçmiş dönemde yıldızın hilalin içinde olup olmadığı, hilalin sağa ya da sola dönük olması, ay ve yıldızın ne zamandan beri kullanılmaya başlandığı gibi bu konular üzerinde çok çeşitli çalışmalar yapılmış. Bizim bayrağımınız ne zaman kullanılmaya başladığı yönünde yapılan çalışmalar sonucunda ise eldeki verilere göre Osmanlı'nın 28’inci padişahı olan III. Selim döneminde bir fermanla kullanılmaya başladığı tarih kayıtlarında yer alıyor. Özel izinle gezdiğimiz Askeri Müze Bayrak ve Sancaklar Koleksiyonu'nda III.Selim ve sonrasına ait ay yıldız uygulamaları bulunmakta. Bu tarihlerden sonraki örneklerde sekiz kollu yıldızı sıklıkla görmek mümkün. Ayrıca Topkapı Sarayı Müzesi dia arşivinden edindiğimiz ve kaynaklarda Yavuz Sultan Selim’e ait olduğu belirtilen kırmızı ipek bayrakta Zülfikar’ı çevreleyen ay yıldız kompozisyonunda yıldızların çok şualı oldukları görülüyor. İncelediğimiz minyatürler arasında 16. yüzyıla ait Osmanlı çıkarmalarından birini anlatan minyatürde ay ve yıldızın günümüze benzer şekilde kullanıldığını tespit ettik. Gözle görülmesi için çok büyük bir dikkat isteyen altın yaldızla bezeli ay ve yıldız betimlemesi bize ay ve yıldızın tek bir kompozisyon dahilinde üstelik de bayraklarda III. Selim öncesinde de kullanıldığını ispatlıyor. Yaptığım araştırmanın makalesini bir an önce hazırlayıp akademik bilim dergilerinde yayınlattıktan sonra Türk bayrağının tarihi geçmişi de yeniden yazılmış olacak.” şeklinde konuştu.