Başkanlık sistemi konusundaki tartışmaların başlamasını tetikleyen ilk açıklama AK Parti Lideri Ahmet Davutoğlu'ndan geldi. Davutoğlu, 1 Kasım seçimlerini değerlendirdiği "balkon konuşmasında", muhalefete "Anayasa daveti" yaptı.
Davutoğlu'nun yeni Anayasa'dan bahsetmesiyle birlikte de, Türkiye'de buna bağlı olarak "Başkanlık sistemi" tartışması başladı.
BAŞBAKAN YARDIMCISI AKDOĞAN: "BAŞKANLIK SİSTEMİ, ANAYASA KADAR ÖNEMLİ"
Davutoğlu'nun açtığı yeni Anayasa tartışmasını bir adım ileri götüren isim, Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan oldu. Akdoğan, Davutoğlu'ndan sadece saatler sonra yaptığı açıklamada, Başkanlık sistemi konusunu yeni anayasa kadar önemli gördüklerini belirterek, bunun Ak Parti'nin “vazgeçemeyeceği konulardan bir tanesi” olduğunu söyledi. Başkanlık sisteminin de yeni anayasa ile bağlantılı bir konu olduğunu belirten Akdoğan, “Bu sistem bize dar geliyor. Yeni anayasa Türkiye’nin büyümesi için ne kadar önemli ise başkanlığı da böyle önemli bir konu olarak görüyoruz. Bunun çerçevesi önemli, farklı modeller var. Türkiye’ye özgü, Türkiye’nin şartlarını gözeten bir şekilde bir noktada uzlaşılabilir diye düşünüyorum. En azından bir çaba gösterilir. Bu da bizim vazgeçemeyeceğimiz konulardan bir tanesi” dedi.
CUMHURBAŞKANLIĞI SÖZCÜSÜ KALIN, BAŞKANLIK İÇİN REFERANDUM SİNYALİ VERDİ
Başkanlık konusundaki en önemli çıkışlardan biri Cumhurbaşkanlığı'ndan geldi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bugün Muhtarlarla buluşmasında başkanlık sistemine değinmedi. Ancak Erdoğan'ın sözcüsü İbrahim Kalın, düzenlediği basın toplantısında, başkanlık sistemi için referandum sinyali verdi.
Kalın, "1 Kasım seçimlerinin sonuçlarını da dikkate alıp, bu konu milletimize sorulmak suretiyle bir karara varılacaktır. Önemli olan bizim için en uygun model hangisidir, bu tartışmayı yapmaktan asla kaçınmamak lazım. Bütün partilerin, STK’ların görüş beyan etmesi sevindiricidir. Önümüzdeki aylarda, yıllarda bu tartışma sağlıklı şekilde devam edecektir" dedi.
Kalın, "milletimize sormak" ifadesinin açılması istendiğindeyse şu yanıtı verdi;
"Bu tartışma milletten bağımsız elbette düşünülemez. Bunun mekanizması referandumsa referanduma gidilir. Ama benim altını çizmek istediğim konu, milletimize danışarak neticelendirilecek bir konudur. Diğer tüm önemli konularda olduğu gibi elbette milletimizin görüşü esastır. "
AK PARTİ SÖZCÜSÜ ÇELİK: "BAŞKANLIK BİZİM RESMİ GÖRÜŞÜMÜZDÜR"
AK Parti sözcüsü Ömer Çelik de, dün 1 Kasım sonrasında yaptığı ilk kapsamlı açıklamada, yeni Anayasa'nın AK Parti'nin "en büyük vaadi olduğunu" söyleyerek, "başkanlık AK Parti'nin resmi görüşüdür" dedi. Çelik, şu mesajları verdi;
"Şundan kurtulmalıyız; 'her seçimde belli bir kimlik kazanır, belli bir hayat tarzı kazanır' bu çok yanlış. Yeni anayasa bizim en büyük vaadimizdir. Başkanlık sistemi, AK Parti'nin resmi görüşüdür. Biz yeni Türkiye'nin anayasasını yapmak istiyoruz ama bize gelen teklifler eski Türkiye'nin son anayasasını yapmak şeklindeydi.
Kazanan veya kaybeden parti var, ama kaybeden tek bir vatandaşımız yok. Türkiye'de demokrasi kazandı. Kaybeden tek bir vatandaşımız yok. Cumhurbaşkanımız, Türkiye'nin hasta adam görüntüsünden çıkarılıp, bugünlere getirilmesine liderlik etmiştir.
Belli bir sayıya ulaşalım diye bir transfer arayışı içinde değiliz. Ölçü şudur; halk Türkiye'nin yönetiminde her alanda daha çok söz sahibi olsun..."
CHP GENEL SEKRETERİ GÜRSEL TEKİN: "BAŞKANLIK SİSTEMİ DERLERSE, KAPIMIZIN ÖNÜNDEN GEÇMESİNLER"
Ana muhalefet Partisi CHP ise, başkanlık tartışmalarına ilk günden kapıyı kapattı. Yeni Anayasa konusuna sıcak baktıklarını, ancak Başkanlık sistemini sadece CHP'nin değil, vatandaşların büyük bir kısmının karşı olduğunu söyleyen CHP Genel Sekreteri Gürsel Tekin, "Sadece biz değil, yurttaşlarımızın önemli bir kısmının, AKP seçmeni dahil olmak üzere yüzde 70’inin böyle kabul etmesi mümkün değildir. Batı standartları içerisinde bir hukuk sistemi, anayasa yapmak istiyorlarsa buna sonuna kadar varız. Bunu zehirlemek için başkanlık sistemi derlerse hiç kapımızın önünden geçmesinler." dedi.
HDP SÖZCÜSÜ AYHAN BİLGEN, ÖNCE 'TARTIŞABİLİRİZ' DEDİ, SONRA DÜZELTTİ: "BAŞKANLIĞA KARŞI DURMAKTA ISRARLIYIZ"
HDP, 7 Haziran ve 1 Kasım seçimlerinde söylemini Başkanlık sistemine karşı kurmuştu. Ancak 1 Kasım sonrasında parti sözcüsü Ayhan Bilgen'in yaptığı "tek adamlığa hayır, ancak başkanlık sistemi dahil tüm modeller tartışılabilir" açıklaması, büyük yankı uyandırdı. Bilgen, bir gün önce sarf ettiği bu cümlenin "HDP Başkanlığı tartışmaya açık" olarak yorumlaması üzerine, bugün Twitter'dan mesajlarını "düzeltti."
Bilgen, Twitter'dan "başkanlığa karşıyız" yazdı.
HDP'nin desteklediği devlet sistemini de, "Yerel yönetimlerin güçlü olduğu güçler ayrılığına dayalı parlamenter sistemi savunuyoruz" mesajıyla duyuran Bilgen, şu ifadeyi kullandı;
"HDP'nin Anayasa tartışmalarında tavır değişikliği söz konusu değil. Her şey tartışmaya varız. Başkanlığa karşı durmakta ısrarlıyız."
Bilgen'in dün yaptığı açıklamada kullandığı, "Başkanlık sistemi dahil tüm modeller tartışılabilir. Ancak tek adamlık gibi özgürlüğü kısıtlayıcı bir yapı olmaz. Toplumun ihtiyacı bu değil" sözleri, "HDP Başkanlık sistemine karşı tavrını yumuşattı" olarak yorumlanmıştı.
MHP SESSİZ: GENEL SEKRETER BÜYÜK ATAMAN: "ÜZERİNDE ÇALIŞIYORUZ. AÇIKLAMA YAPACAĞIZ"
MHP ise, 1 kasım seçimleri sonrasında yeniden alevlenen başkanlık sistemi tartışmaları konusunda sessizliğini koruyor. CHP Genel Sekreteri İsmet Büyükataman, Hürriyet'in başkanlık sistemi konusundaki MHP görüşünü sorması üzerine, "üzerinde çalışıyoruz. Yakında açıklama yapacağız" dedi. Ataman, başka ayrıntı vermedi.