İzmir'in en önemli tarihi ve turistik yapılarından biri olan, 1744 yılında inşa edilen Kızlarağası Hanı'nda, antika halı ve kilimler satılıyor. Handa eski halı ve kilim satan Şehmuz Dede, Türkiye'deki halı ve kilim dokumacılığıyla ilgili bilgi verdi. Halı ve kilim dokumacılığının Türklerin Orta Asya'da yaşadığı dönemden miras kaldığını belirten Şehmuz Dede, "O dönemlerde 30-40 metrekarelik büyük halılar yapılıyordu. Önceleri, köylüler halıları ticaret için değil kendileri için dokudular. Dağları gezip ot toplayarak kök boya kullanırlardı. Farklı renklerdeki otları toplayıp değirmende öğütürlerdi. Otlar un haline gelince, onları kazanda kaynatırlardı. Daha sonra yünü içine atarak yünü renklendirirlerdi" dedi.
YIRTIK VE YIPRANMIŞ HALILAR DAHA DEĞERLİ
Halıların yıllar geçtikçe değerlendiğini, kendisinin elinde 150 yıllık halılar bulunduğunu, bunların çok değerli olduğunu söyleyen Şehmuz Dede, "Bütün yörelerin halıları ilgi görüyor, zevke bağlı. 150 liraya da halı var 70 bin liraya da. Boyut, fiyat belirlemede çok etkili değil. 10 metrekarelik bir halının fiyatı 20 metrekarelik bir halının 4 katı olabiliyor. En yüksek fiyatlılar en eski olanları" diye konuştu.
“DÜNYADA ÇİFT DÜĞÜM ATARAK HALI DOKUYAN TEK MİLLET TÜRKLER"
Türk halılarının daha dayanıklı olduğunu anlatan Şehmuz Dede, "İran halıları tek düğüm, Türk halıları çift düğüm olarak dokunuyor. Dünyada çift düğüm atarak halı dokuyan tek millet Türklerdir. İran halılarını ince yapıyor. İran halıları pamuk oluyor, Türkler ise yün kullanıyor. Eskiden halı dokumacıları resim yapar gibi kendi hayalindeki motifleri kilimlere, halılara işliyorlardı. Bu bir sanattı. Sanat giderek ticarete dönüştü. 'Eli belinde' denilen bir desen var, çocukları olsun diye 'hayat ağacı'nı tercih edenler var. Her motifin bir anlatısı var. Av sahnesi, binbir gece masalı, Osmanlı motifi gibi isimleri var. Ama günümüzde, popüler motifler tekrarlanıyor" dedi.
YÜNÜN NİTELİĞİ DOKUMANIN KALİTESİNİ BELİRLİYOR
Halılarda hammadde olarak ipek ve yünün kullanıldığını belirten Şehmuz Dede, "Ancak yünün niteliği önemli, çok çeşidi var. Hayvanın göğüsündeki yünle sırtındaki yün birbirinden farklı. Göğüsündeki yün gün ışığı görmeyen beyaz yündür ama sırtındaki daha serttir. Canlı ve cansız hayvanın yünü de birbirinden farklı. Kurban zamanı kesilen hayvanların yünü parlamaz, yalnızca canlı hayvanın yünü parlar" diye konuştu.
UZUN SÜREDE KONUYOR
Antika halıların fiyatlarının kaliteye, ilmek sayısına, işçiliğe göre değiştiğini belirten Kızlarağası Hanı'nın bir diğer esnafı İdris Sürer, "İnce ipek bir halıyı bir kadın 1 yılda yapıyor. 1 metrekaresi 10 bin, 20 bin dolar olan halılar var. Bunlar genellikle 2-3 senede dokunuyor. 1 metrekare yün halıyı en kısa 2 ayda yapıyorlar" dedi. (DHA)
POLİTİKA
Sayfa başına git
