POLİTİKA
ELİF ŞEYMA AKCA/ EGEPOSTASI- 30 Ekim 2020 tarihinde büyüklüğü 6.9 olan ve sonucunda 117 kişinin hayatını kaybettiği İzmir Depremi’nin 5. Yılında, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası açıklama gerçekleştirdi.
“İZMİR DEPREMİ’NDEN BU YANA ÖNLEMLER ALINMADI”
Açıklamayı yapan TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Bengi Atak, İzmir Depremi’nden bu yana önlemlerin alınmadığının altını çizerek, “Beş yıl önce, 30 Ekim 2020’de İzmir’de meydana gelen depremde 117 yurttaşımızı kaybettik. O gün, “bir daha yaşanmasın” dedik. Ancak üzerinden üç yıl bile geçmeden, ülkemiz 6 Şubat 2023 depremlerinde on binlerce yurttaşını yitirdi. Bugün, afetlere dönüşen depremler zincirinin ortasında hâlâ aynı soruları sormak zorundayız: Yapı stoğumuz ne kadar güvenli? Hangi sözler tutuldu, hangileri unutuldu? Ve sadece büyük depremlerle değil; daha dün Gebze’de 2012 yılında yapılmış bir bina deprem bile olmadan, devrilerek göçtü. Bu olay, ülkemizde yapı üretim sürecinin hâlâ bilimsel ve teknik gereklerden uzak yürütüldüğünün, “yeni bina = güvenli bina” denkleminin bir yanılgı olduğunun göstergesidir. Artık hiçbirimizin bahanesi yok.” İfadelerini kullandı.
Depremlerin ihmalkarlığın ve denetimsizliğin sonucu olduğunu belirten Atak, “Deprem kader değildir; ihmalkârlığın, denetimsizliğin ve unutkanlığın sonucudur. Çıkış yolu “deprem ne zaman olacak?” sorusunda değil; “biz hazır mıyız, daha neyi bekliyoruz?” sorularına alınacak cevaplardadır. Soruyoruz:
İzmir’de ilk ve orta dereceli okullar ile üniversitelere ait binalar ne kadar güvenli? Hastanelerimiz olası bir depremde hizmet verebilecek durumda mı? Kentin yolları, köprüleri, viyadükleri, iskeleleri, altyapısı olası bir sarsıntıya hazır mı? Deprem sonrası kullanılması gereken kamu binaları ve toplanma alanları gerçekten güvenli ve yeterli mi?
30 Ekim 2020 depreminden sonra orta hasarlı olarak belirlenen binalardan ne kadarı güçlendirildi ya da dönüştürüldü?
Beş yıl geçti.
Bu soruların yanıtlarını hâlâ bilmiyor olmamız, kendi kendimize hazırladığımız bir felaket tablosudur.” dedi.
YAPILMASI GEREKENLER SIRALANDI
Ardından yapılan açıklamada çağrı yapan Atak, alınması gereken önlemleri sıraladı.
“Yasama ve yürütme organlarına çağrımızdır:
Ülkemizde başta kamu kurumları, hastaneler, üniversiteler, eğitim kurumları olmak üzere tüm yapı stokunun mevcut durumunun hızlı değerlendirilmesi yapılmalı ve bu bilgi şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmalıdır. Özellikle bilim insanları tarafından öncelik taşıdığı ifade edilen konutların güçlendirilmesi/ yenilenmesine ilişkin teşvik edici, kolaylaştırıcı destek adımları atılmalıdır. Sağlıklı bir çevrede, güvenli yapılarda yaşam hakkını önceleyen bir bakışla kamu gücünü ortaya koyan “acil eylem planları” hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Periyodik yapı kontrolleri ile yapı güvenliği ve denetimi, asansör ve taşıtlarda olduğu gibi zorunlu ve düzenli hale getirilmelidir.
İmar affı ve istisnai uygulamalar tamamen kaldırılmalı; hiçbir yapı keyfi uygulamalarla güvenlik riski altında bırakılmamalıdır. İnşaatlarda çalışan ustalara yönelik düzenlenen eğitimler kâğıt üzerinde kalmamalı, aldıkları sorumlulukların bilincinde olduklarını ifade eden belgeler düzenlenerek imzalamaları ile garanti altına alınmalıdır. Yerel yönetimlerde betonarme projelerini kontrol eden ve onaylayan personelin sadece ve mutlaka konusunda yetkin inşaat mühendisi olması sağlanmalıdır. Bir yapı için düzenlenen yapı kullanım izin belgelerinin ciddiyetinin sadece üzerinde bulunan imzalardan kaynaklanmadığı bilinmelidir. Müteahhitlik yasası ciddiyetle ele alınmalı, yapı üretim süreçlerinde ilgili meslek disiplinlerindeki uzmanlar söz sahibi olacak yetkilerle donatılmalı, bu konuda iş deneyimi olmayan firma ve kişilere müteahhitlik yetki belgesi verilmemelidir.
Çevre Şehircilik ve İklim Bakanlığı’na çağrımızdır:
Yapı üretim sürecinde yetkin mühendislik uygulamaları güvence altına alınmalıdır. Şantiye şefliği düzenlemesinin yürürlüğe girmesi yıllardır erteleniyor. Her erteleme, bir sonraki afette ödenecek yeni bir bedel anlamına geliyor.
Yapı denetiminin kamusal bir görev olduğu kabul edilmeli, sistem bu bakışla yeniden kurgulanmalıdır. Yapı denetimde görevli inşaat mühendislerinin mesleki bilgi birikimlerinin güncel olması adına sürekli meslek içi eğitim programları hayata geçirilmelidir. Kentlerin mevcut durumunu ortaya koyacak Yapı Stoku Envanteri tamamlanmalı; sadece dönüşüm değil, güçlendirme politikaları da sistematik hale getirilmelidir. Vatandaş yaşam hakkı için piyasa koşullarına mahkûm edilmemeli, devlet destekli finansal mekanizmalar hayata geçirilmelidir.
Yükseköğretim Kurumlarına çağrımızdır:
Depreme dayanıklı kentlerin ilk adımı, nitelikli mühendislik eğitimidir. Üniversiteler, bilimsel, teknik ve etik açıdan güçlü mezunlar yetiştirmekle sorumludur. Laboratuvarı, altyapısı, akademik kadrosu yetersiz bölümler kapatılmalı, fakülte kapasiteleri gözden geçirmelidir. Ayrıca yıllardır dile getirdiğimiz gibi, inşaat mühendisliği bölümlerine girişte uygulanan 300.000 başarı sırası şartı vakit kaybetmeden 50.000’e çekilmelidir. Can güvenliğini doğrudan etkileyen bir meslek, asgari nitelik gözetilmeden sürdürülemez. Eğitimin niteliği düşerse, binaların güvenliği de azalır.
Bu konuda yükseköğretim kurumlarına ve Yükseköğretim Kurulu’na çağrımız nettir: Yetkin mühendislik, nitelikli eğitimle başlar.
Meslektaşlarımıza çağrımızdır: Toplumun bize duyduğu güven, bizim mühendisliğe gösterdiğimiz özenle ölçülür. Her bir meslektaşımız, imzasının sadece bir binanın inşaası için değil, yaşamın güvenliği için atıldığını unutmamalıdır. Etik değerlere, mesleki denetime, teknik yeterliliğe sıkı sıkıya bağlı kalmak, yetkinliği sürekli geliştirmek hepimizin ortak sorumluluğudur.
Odamızın “Her Şantiyeye Bir Şef” kampanyasında da vurguladığı gibi, her projede sahada tam zamanlı mühendis varlığı hayat kurtarır. Bu çağrımızı yineliyoruz: Mühendislik bir imza değil, bir sorumluluktur.
“KONUNUN TÜM PAYDAŞLARINI GÖREVE DAVET EDİYORUZ”
Atak, artık harekete geçilmesi gerektiğini belirterek, “Her büyük felaketten sonra aynı sözler söyleniyor: ‘Bir daha yaşanmayacak’ Ama ders almak, söylemekle değil, harekete geçmekle mümkündür. Artık kayıplarımızı sadece anmak değil, onlardan doğan sorumlulukları yerine getirmek zorundayız.
İzmir’in ve Türkiye’nin tüm kentlerinin, bilimle, planlamayla ve yetkin mühendislikle güvenli hale gelmesi mümkündür. Bunun için unutmaya, ertelemeye, göstermelik önlemlere artık yer yoktur.
30 Ekim 2020’de kaybettiğimiz yurttaşlarımızı saygı ile anıyor konunun tüm paydaşlarını göreve davet ediyoruz: İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi olarak, bilimin ve mühendisliğin rehberliğinde, kamu yararını esas alarak güvenli bir gelecek için mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğimizi bir kez daha yineliyoruz.”
İZMİR’DE NE KADAR RİSKLİ BİNA VAR?
Açıklamanın ardından basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Atak, İzmir genelinde yaklaşık 400 bin binanın dönüştürülmesi gerektiğini belirterek, “Bütün şehrin genelinde kapsamlı bir yapı stoğu envanter çalışması yapılması gerekiyor. Bayraklı ve Bornova ilçelerinde gerçekleştirilen çalışmalarda 100 bin bina incelendi. Dolayısıyla 100 bin binadan elde ettiğimiz sonuçlara baktığımızda yaklaşık yüzde 35 ila yüzde 40 gibi oranlar söyleyebiliriz. İzmir genelinde yaklaşık 1 milyon bina bulunduğu varsayıldığında, kentte 300 ila 400 bin binanın dönüştürülmesine ihtiyaç duyduğu söylenebilir.”
Sayfa başına git
