İki yıl aradan sonra AB ile tarihi gün

Türkiye, Avrupa Birliği üyelik müzakerelerinde 15’inci başlığını bugün açtı.

Haberler / Dünya

14 Aralık 2015 Pazartesi 20:37

PAYLAŞ

Brüksel'de TSİ 18.30’da başladı. Hükümetler arası konferansta (HAK) 17 numaralı "ekonomik ve parasal politika" başlığı açılıyor.
Konferansta Türkiye adına Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve AB Bakanı Volkan Bozkır katılıyor.
17’nci başlığın dayandığı müktesebat temel olarak üye devletlerin merkez bankalarının bağımsızlığı, kamu sektörünün merkez bankaları tarafından finansmanının yasaklanması ve kamu kesiminin finansal kurumlara imtiyazlı erişiminin önlenmesi konularına ilişkin.

Herhangi bir açılış kriteri bulunmayan 17’nci başlık, eski Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin, “Türkiye’nin üyeliğini tescil edeceği” gerekçesiyle bloke ettiği başlıklar arasında yer alıyordu.
Bu blokaj Hollande döneminde kalktı ancak teknik açıdan açılmaya hazır olmasına rağmen siyasi uzlaşı sağlanamadığı için başlık açılmadı. Türkiye, bu başlıkta hızlı ilerleme kaydetme potansiyeline sahip.

BİR AYDIR BEKLENİYORDU
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Ekim ayındaki Brüksel ziyareti sırasında Türk heyeti, enerji (15. fasıl), ekonomik ve parasal politikalar (17. fasıl), yargı ve temel haklar (23. fasıl), adalet, özgürlük ve güvenlik (24. fasıl), eğitim ve kültür (26. fasıl) ve dış, güvenlik ve savunma politikaları (31. fasıl) olmak üzere 6 faslın açılmasını teklif etmişti.
Almanya Başbakanı Angela Merkel'in 18 Ekim'de Türkiye'ye yaptığı ziyaret sırasında ekonomik ve parasal politikaların açılmasını desteklediğini belirtmesi, bu faslın yakın zamanda açılacağına ilişkin beklentileri güçlendirmişti.

23’ÜNCÜ VE 24’ÜNCÜ FASILLARA RUM ENGELİ
Yeni fasılların açılmasını gündeme geldiği bu dönemde, Güney Kıbrıs Rum yönetimi Dışişleri Bakanı Yannis Kasulidis, mevcut şartlarda 23. ve 24. fasılların açılmasına onay vermeyecekleri yönünde açıklama yapmıştı.
23. ve 24. fasıllar, AB'nin 2011 yılında aldığı karar gereği "öncelikli fasıl" statüsü kazanmış, aday ülkelerin katılım müzakerelerine bu iki fasılla başlaması kararlaştırılmıştı.
Söz konusu iki faslın tarama süreçleri 2006 yılında tamamlanmasına rağmen AB Komisyonu'nun sonuç raporlarını Ankara'ya iletmesi, Rum kesiminin vetosunu kaldırmasına bağlı.

MÜZAKERELERDE SON DURUM
Türkiye'nin AB katılım müzakereleri 3 Ekim 2005'te başladı. Bu süreçte 33 fasıldan 14'ü müzakerelere açılırken sadece bilim ve araştırma faslı kapatılabildi. Açılmayan fasıllardan 17'si Kıbrıs Rum kesimi başta olmak üzere bazı AB üyelerinin siyasi engellemelerine hedef oldu.
Müzakereye açılan fasıllar şunlar:
Sermayenin serbest dolaşımı (4. fasıl), şirketler hukuku (6. fasıl), fikri mülkiyet hukuku (7. fasıl), bilgi toplumu ve medya (10. fasıl), gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı (12. fasıl), vergilendirme (16. fasıl), istatistik (18. fasıl), işletme ve sanayi politikası (20. fasıl), trans-Avrupa ağları (21. fasıl), bilim ve araştırma (25. fasıl), çevre (27. fasıl), tüketicinin ve sağlığın korunması (28. fasıl) ve mali kontrol (32. fasıl).
Öte yandan, tarama süreci 2006'da sona ermiş olmasına rağmen bugüne kadar yargı ve temel haklar ile adalet, özgürlük ve güvenlik dahil 10 faslın sonuç raporları Ankara'ya iletilmedi. Tarama sonu raporlarının Türkiye'ye verilmemiş olması, bu fasıllarla ilgili açılış kriterlerinin de bildirilmemiş olması anlamına geliyor. AB üyelerinin tarama sonu raporlarını hala onaylamadıkları fasıllar şunlar:
İşçilerin serbest dolaşımı (2. fasıl), balıkçılık (13. fasıl), taşımacılık politikası (14. fasıl), enerji (15. fasıl), yargı ve temel haklar (23. fasıl), adalet, özgürlük ve güvenlik (24. fasıl), dış ilişkiler (30. fasıl), dış, güvenlik ve savunma politikası (31. fasıl), mali ve bütçesel hükümler (33. fasıl).

RUM YÖNETİMİ VE FRANSA’NIN BLOKE ETTİĞİ FASILLAR
Rum yönetimi, 8 Aralık 2009 tarihinde tek taraflı olarak 6 faslı bloke edeceğini açıkladı.
Rumların "ilişkilerin normalleşmesi" şartına bağladığı fasıllar arasında işçilerin serbest dolaşımı (2. fasıl), enerji (15. fasıl), yargı ve temel haklar (23. fasıl), adalet, özgürlük ve güvenlik (24. fasıl), eğitim ve kültür (26. fasıl) ve dış, güvenlik ve savunma politikası (31. fasıl) bulunuyor.
Fransa ise Nicolas Sarkozy'nin cumhurbaşkanlığı döneminde 5 faslın açılışını, "üyelikle doğrudan bağlantılı" olduğu gerekçesiyle veto etmiş, daha sonra bu rakamı 4'e indirmişti.
Fransa'nın tek taraflı olarak bloke ettiği açıkladığı fasıllar arasında tarım ve kırsal kalkınma (11. fasıl), ekonomik ve parasal politikalar (17. fasıl), mali ve bütçesel hükümler (33. fasıl) ve kurumlar (34. fasıl) yer alıyor.
Mevcut durumda, siyasi engel konulmayan ve aday ülkelerin genellikle müzakere süreçlerinin son aşamasında açmayı tercih ettikleri 3 fasıl bulunuyor. Bunlar kamu alımları (5. fasıl), rekabet politikası (19. fasıl) ve sosyal politika ve istihdam (19. fasıl).

EK PROTOKOL NEDENİYLE DONDURULAN FASILLAR
AB ile Türkiye, 2005'te Gümrük Birliği'nin yeni AB üyelerine genişletilmesi amacıyla "Ek Protokol" imzalamıştı.
Ancak, protokolde yeni üyelerden Güney Kıbrıs Rum yönetiminin isminin "Kıbrıs Cumhuriyeti" olarak zikredilmesi üzerine Türkiye, "Ek Protokol'ün imzalanmasının hiçbir şekilde Rum yönetimini tanıma anlamına gelmeyeceğini" vurgulayan bir deklarasyon yayınlamıştı.
AB de Türkiye'nin Ek Protokol'den kaynaklanan yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmediği gerekçesiyle Aralık 2006'da, "Gümrük Birliği'yle doğrudan ilgili" sekiz faslın açılmasını dondurmuştu.
Ek Protokol nedeniyle askıya alınan fasıllar şunlar:
Malların serbest dolaşımı (1. fasıl), iş kurma hakkı ve hizmet sunumu serbestisi (3. fasıl), mali hizmetler (9. fasıl), tarım ve kırsal kalkınma (11. fasıl), balıkçılık (13. fasıl), taşımacılık politikası (14. fasıl), gümrük birliği (29. fasıl) ve dış ilişkiler (30. fasıl).