TBMM Genel Kurulu’nda TSK’nın Azerbaycan’daki görev süresinin bir yıl daha uzatılmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkeresi görüşüldü.Tezkereye ilişkin söz alan İYİ Parti İstanbul Milletvekili Abdul Ahat Andican, tezkereye ilişkin şunları söyledi:
“Elde ettiği büyük başarı için Azerbaycan'ı ve dolayısıyla kendimizi kutlamalı fakat zafer sarhoşluğu içerisinde hamasi nutuklar atmak yerine bölgedeki gelişmeleri gerçekçi bir bakış açısıyla değerlendirmeliyiz çünkü bizim yok varsaymamızla veya ‘Yok hükmündedir’ dememizle bizim açımızdan olumsuz olaylar ortadan yok olmuyor.
Karabağ savaşının üzerinden iki yıl geçti, ne yazık ki bu dönemde Meclis gündemine getirdiğim kaygıların bazıları somutlaşmaya başladı. Önce bu sözde Artsakh Cumhuriyetiyle ilgili bir durumu paylaşmakta yarar vardır. Bu sözde cumhuriyet 3.170 kilometrekare ve 120 bin nüfusludur. 10 bini Ermenistan'dan, 10 bini de yerel Ermenilerden olmak üzere 20 bin kişilik bir orduya sahiptir. Fransa'da, Ermenistan'da, Rusya'da, Almanya'da, Avustralya'da ve Orta Doğu ülkeleri için Beyrut'ta Tayvan'a benzer nitelikte, sürekli faaliyet gösteren irtibat ofisleri oluşturmuşlardır. Bağımsızlık ilanı Ermenistan dâhil hiçbir ülke tarafından tanınmamış olmakla birlikte Abhazya, Güney Osetya ve Transdinyester cumhuriyetleri tarafından tanınmıştır ve bu kendileri de tanınmamış 4 ülke aralarında bir birlik oluşturmuşlardır. Bu konuyla ilgili ilginç bir diğer gelişme ise, Amerika Birleşik Devletleri bu cumhuriyeti tanımıyor olmakla birlikte, Kaliforniya başta olmak üzere bazı şehir meclisleri Artsakh cumhuriyetini tanımaktadırlar.
Bu yıl mart ayında Avrupa Birliği Konsey Başkanı Charles Michel koordinatörlüğünde yapılan görüşmelerde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev 5 maddelik bir antlaşma sundu. Dün Soçi'de Putin, Aliyev ve Paşinyan arasında yapılan toplantıda da bu maddeler yeniden gündeme getirildi. Neydi bunlar? Her iki devletin de bir diğerinin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü tanıması. 1'inci madde buydu, bu madde çok önemli arkadaşla çünkü Ermenistan'ın sözde Artsakh cumhuriyeti ilan ettikleri Karabağ topraklarının Azerbaycan'a ait olduğunun kabulü anlamına gelmektedir. 2) Karşılıklı olarak gelecekte toprak talebinde bulunulmayacak. 3) Hudutlar belirlenecek. 4) Diplomatik ilişkiler başlatılacak. 5) Bölgesel ulaşım ve taşımacılık yolları açılacak. Bu da tabii baştan beri konuştuğumuz ve anlaşmanın 9'uncu maddesinde gündeme getirilmiş olan Zengezur koridoruyla ilgili bir madde. Geçen yıl yapılan bu toplantıda Paşinyan bu 5 maddeyi kabul ettiklerini fakat Karabağ'daki Ermenilerin güvenliğini de sağlayacak bir madde daha ilave edilmesi gerektiğini söylüyor.”
“ŞU AN RUSYA’NIN İKİ DUDAĞI ARASINA KALMIŞ”
HDP Diyarbakır Milletvekili Hişyar Özsoy, Ermenistan ve Azerbaycan’ın dün birbirlerine karşı güç kullanmama konusunda ortaklaştığını kaydederek, “Dün Soçi’de yapılan toplantıya başkanlık eden Putin, taraflar da Ermenistan ve Azerbaycan’dı. Biz devlet ve milliyetçilik gözünden değil de oradaki halklar gözünden meseleye baktığımız için, şöyle düşünüyoruz. Biz hem Azerileri, hem Ermenileri kardeş halklar olarak görüyoruz. Devletleriyle çatışmalar olabilir ama nihayetinde burada yerli olan halklardır. Türkiye Cumhuriyeti devletinin en büyük hatası her iki halka kardeş halklar gibi bakmamasıdır. Bakmış olsaydı dün Soçi’de Putin’in ev sahipliğinde değil belki İstanbul ya da Ankara’da yapılabilirdi. Türkiye bu fırsatı kaçırmıştır, hepinize geçmiş olsun. Şu an Rusya hiçbir dönemde olmadığı kadar Güney Kafkasya’ya yerleşmiştir. Şu an Rusya’nın iki dudağının arasına kalmış bir kaderleri var, Azerilerin ve Ermenilerin” diye konuştu.
Özsoy, Türkiye’nin Azerbaycan ve Ermenistan çatışmasının kalıcı barışa dönmesi için çaba göstermesi gerektiğini kaydederek, “Türkiye kalıcı barışa, istikrara dönmesi için rol alabilir. Türkiye’nin bölgedeki bütün çalışma alanlarında istikrar kurucu olma özelliği vardır. Kullanır mı, ayrı mesele. Şu ana kadar kullanmadığını düşünüyoruz” dedi.
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, iki ay önce Azerbaycan- Ermenistan arasındaki çatışmada kayıtlar olduğunu dile getirerek, “Barış gücü adı altında oraya giden Rus güçlerinin denetimi altında oraya giden, Azerbaycan topraklarında bulunan yasa dışı silahlı unsurlar, üçlü bildirinin hilafına hala bölgeyi terk etmiş değil” diye konuştu.
Çakırözer, Rusya’nın bölgede etkisinin arttığını belirterek, Türkiye’nin anlaşmanın hiçbir yerinde olmadığını söyledi. Azerbaycan’da son birliklerini 10 yıl önce çektiğini ve şimdi Güney Kafkaslar’da yeniden varlık gösterdiğine dikkat çeken Çakırözer, “AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir yılda Putin ile bilmem kaç kez görüşme yapmakla övünüyor. Görüşüyorsunuz da ne oluyor? Barış anlaşmasına bu görüşmelerin ne katkısı var” diye sordu.
“AZERBAYCAN BAYRAĞINI YASAKLAYAN İKTİDARSINIZ SİZ”
Çakırözer, “Hatırlarsanız 10 yıl önce yine bir normalleşme süreci vardı. Doğruları, eğrileri vardı. Eğrisi Azerbaycan’ı dışlamanızdı. Şimdi şahsiyetli dış politika dediğiniz için anımsamak istemezsiniz ama Ermenistan Türkiye maçında stada Azerbaycan bayrağı sokmayı yasaklayan bir iktidarsınız siz” dedi.
Çakırözer, “AKP heyeti Amerika'ya gitti, yüzlerinde gülücüklerle döndü ‘Sorunları çözdük’ diye. Hangi sorunu çözdünüz? PKK-PYD'ye desteği mi bitirdiniz? FETÖ'cülerin iadesini mi sağladınız? Pelosi'ye anlatabildiniz mi Azerbaycan'ın derdini? Mesela, Türkiye'ye, size bize, hepimize iftira atarak soykırım yapmakla itham eden Pelosi'ye, Başkan Biden'a söyleyebildiniz mi "Siz ne diyorsunuz? Biz soykırımcı değiliz." diyebildiniz mi? Tamamen hamaset. Tezkere konuşulurken bunların da konuşuluyor olması lazım” diye konuştu.
AK Parti Kayseri Milletvekili İsmail Emrah, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun ABD ziyaretine ilişkin “Bizim heyetimizin ABD’deki programı belli. Kendi genel başkanları gibi ABD’de burger yemek için 8 saat ortadan kaybolmadı. Bunu söyleyenin kendilerine bakması gerekir” dedi. Karayel, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Söylem itibariyle baktığımızda da HDP ile yan yana olduklarını buna rağmen ittifak içinde olmadıklarını, bu ittifakın altılı, yedili, sekizli ittifak olmadığını ifade ediyorlar. Söylemlerinin biraz önce bakarlarsa bir olduklarını görecekler. Kadın haklarından bahsedenler, PKK ile arasına mesafeyi koyamayan partinin…”
“CAHİT ÖZKAN’IN KONUMUNA DÜŞMEYİN”
HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, yanıt vererek, “Sizin temel derdinizin, tıkanıklığınızı, açmazlığınızı aşmak için bir yerlere saldırmakla meşruiyet devşirmeye çalışıyorsunuz” dedi. Beştaş, Ermenistan’a açıkça savaş çağrısı yapıldığını kaydederek, “Cahit Özkan’ın konumuna düşmeyin, yazık. Yarın, öbür gün resmi görüş değişir, siz de vekilliğinizden olursunuz. Sizde ne iç politikada, ne dış politikada istikrar yok. Bukalemun gibi dış siyasetiniz de iç siyasetiniz gibi değişiyor” diye vurguladı.
“AYNAYA BAKIN”
CHP Grup Başkanvekili Engin Altay da Karayel’e yanıt vererek, “Recep Tayyip Erdoğan hiçbir resmi sıfatı yokken, ABD Başkanı Bush ile ne görüştü, niye gitti? Bush ile kaç defa görüştü, ABD’ye hangi taahhütleri verdi” dedi. Altay, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rahip Brunson olayında söylediklerini anımsatarak, “O rahibi bir yere göndermem diyen Erdoğan, kuzu kuzu rahibi özel uçakla neredeyse paket servis Trump’a göndermiştir. Bu konularda bize söyleyecek lafınızın olması için önce arkada aynalar var, aynaya bakın” diye konuştu.
Altay, “Bay Kemal hamburger yemiş. Ben de soracaktım cheeseburger mi diye. Ama Bay Kemal yetim hakkı yemedi, devleti beşli çeteye peşkeş çektirmedi. Bay Kemal oğluna buradan dolar yollatıp, kızına ABD’de gökdelen diktirmedi. O gökdelenin hesabını vereceksiniz” diye vurguladı.
Cumhurbaşkanlığı tezkeresi AK Parti, MHP, İYİ Parti, CHP’li milletvekillerinin oyları ile kabul edildi.