Belçika'nın başkenti Brüksel bugün ve yarın NATO liderler zirvesine ev sahipliği yaptı. Zirveye 40 ülkenin devlet başkanları katıldı. ABD-AB geriliminin zirveye yansıma ihtimali endişe yaratırken, Trump'ın müttefik ülkelerin savunma harcamalarını gündeme getirmesi ve Alman Şansölyesi Merkel'in Trump'a yanıt vermesiyle, zirve gerilimle başladı.
Bildiride, öngörülemeyen ve değişken bir güvenlik ortamı karşısında müttefiklerin dayanışma, ortak amaç ve adil külfet paylaşımı çerçevesinde birlik olmaya ve birlikte hareket etmeye devam edeceği kaydedildi.
Adil külfet paylaşımının NATO'nun bütüncüllüğünün, dayanışmasının ve güvenilirliğinin temelini oluşturduğu vurgulanan bildiride, bu çerçevede son dört yılda müttefiklerin savunma harcamalarındaki artışın memnuniyetle karşılandığı belirtildi.
Bildiride, müttefiklerin külfet ve sorumluluk paylaşımı konusunda dengenin geliştirilmesi konusunda kararlı olduğunun altı çizilerek, savunma harcamalarının artırılacağı ifade edildi.
RUSYA İLE İLİŞKİLER
Son dönemde Rusya'nın faaliyetlerinin istikrarı ve güvenliği azalttığına dikkat çekilen bildiride, Rusya'ya yönelik Galler ve Varşova zirvelerinde alınan kararlar teyit edildi.
Bildiride, Salisbury saldırısı kınanırken, İngiltere'nin, saldırıdan büyük olasılıkla Rusya'nın sorumlu olduğu değerlendirmesi bağlamında NATO'nun İngiltere'yle dayanışma içinde olduğu aktarıldı.
Rusya'nın yasa dışı ve gayrimeşru Kırım ilhakının tanınmadığı ve şiddetle kınandığı kaydedilen bildiride, Rusya'yla ilişkilerin yeniden şekillendirilmesi için mevcut koşulların uygun olmadığı ifade edildi.
Bildiride, terörle mücadele konusunda dayanışma ve kararlılığın süreceği vurgulanırken, NATO'nun bu alanda daha güçlü bir rol oynamasına destek verildi.
NATO HAZIRLIK GİRİŞİMİ
Bildiride, müttefiklerin, 30 mekanize taburu, 30 hava muharip filo ve 30 muharip gemiyi 30 gün veya daha az sürede göreve hazır olabilecek kapasitede tutulabilecek NATO Hazırlık Girişimi'ne onay verdiği de duyuruldu.
NATO'nun 2024'e kadar karadan, havadan ya da denizden askeri hareketliliği geliştirmeyi hedeflediği belirtilen bildiride, Avrupa Birliği'yle (AB) iş birliğine destekte bulunuldu.
NATO KOMUTA YAPISI
Bildiride, müttefiklerin İttifakın "askeri omurgası" olan NATO Komuta Yapısı'nı uyarlamak ve güçlendirmek için kapsamlı kararlar aldığı aktarıldı.
Belçika'da bir Siber Operasyonlar Merkezi kurulma kararı alındığı aktarılan bildiride, ABD Norfolk'ta bir Müşterek Kuvvetler Komutanlığı, birliklerin Avrupa’ya hızlı bir şekilde hareket etmesini desteklemek için de Almanya'da bir Müşterek Destek ve Etkinleştirme Komutanlığı kurulacağı kaydedildi.
NÜKLEER CAYDIRICILIK
Bildiride, NATO'nun nükleer caydırıcılığa ilişkin yeteneklerinin güvende olması ve etkili kalması için adımlar atıldığı belirtilerek, İttifaka karşı olası bir nükleer silah kullanımının çatışmanın doğasını kökten değiştireceği uyarısında bulunuldu.
Balistik Füze Savunması'nın (BMD) Rusya'ya dönük olmadığına dikkat çekilen bildiride, BMD'nin Avrupa-Atlantik Bölgesi dışından gelebilecek potansiyel tehditlere karşı savunma sağladığı kaydedildi.
Bildiride, kitle imha silahlarının yaygınlaşmasından derin endişe duyulduğu belirtilerek, Suriye rejimi tarafından kimyasal silah kullanılması kınandı.
KUZEY KORE VE İRAN
Kore Yarımadası'nın nükleerden arındırılmasına İttifakın tam destek verdiği yinelenen bildiride, Kuzey Kore, Güney Kore ve ABD arasındaki konuya ilişkin görüşmelerin memnuniyetle karşılandığı kaydedildi.
Öte yandan, İran'ın füze denemelerini sıklaştırması ve füzelerinin menzilinden endişe duyulduğu dile getirilen bildiride, İran'a BM'nin 2231 Sayılı Kararı'yla uyumlu olmayan tüm eylemlerinden kaçınması çağrısında bulunuldu.
Bildiride, İran'ın çeşitli silahlı gruplara yaptığı mali destek de kınandı.
AFGANİSTAN VE LİBYA
Bildiride, Afganistan'da uzun dönemli istikrar ve güvenliği sağlamak için çalışmaların sürdürüleceği kaydedilerek, Afgan güçlerine 2024'e kadar mali desteğin de devam edeceği vurgulandı.
Pakistan, İran ve Rusya'yı bölgesel istikrara katkı sunmaya davet eden müttefikler, Afgan hükümeti öncülüğündeki barış sürecinin öneminin altını çizdi.
Bildiride ayrıca, Libya'da genel seçim düzenleme kararının memnuniyetle karşılandığı, BM ve AB ile birlikte NATO'nun Libya'ya desteğini sürdüreceği vurgulandı.
MAKEDONYA İLE ÜYELİK MÜZAKERELERİ
Bildiride, "Üsküp hükümetini NATO'ya üyelik müzakerelerine davet ettiğimizi açıklamaktan memnuniyet duyuyoruz." denilerek, müzakere sürecine başlanmasında Makedonya ile Yunanistan arasıdaki isim sorununun çözülmesinin önemli bir etken olduğu belirtildi.
Bosna Hersek'in de NATO üyeliği için gösterdiği çabayı tam olarak desteklediklerine yer verilen bildiride, istikrarlı ve güvenli bir Bosna Hersek'in önemine işaret edildi.
AB üyesi olmayan NATO müttefiklerinin AB'nin ortak güvenlik sorunlarına önemli katkı sunduğuna vurgu yapılan bildiride, AB ve NATO arasındaki stratejik ortaklık için AB üyesi olmayan müttefiklerin bu çabalara tam katılımının önem taşıdığı aktarıldı.
LİDERLER GELECEK YIL TEKRAR TOPLANACAK
Bildiride, enerji güvenliğinin ortak güvenlik için kritik role sahip olduğuna işaret edilerek, istikrarlı bir enerji arzı için enerji rotalarının çeşitlendirilmesi gerektiği kaydedildi.
Öte yandan liderler, NATO'nun 70. yılını kutlamak ve sağlanacak ilerlemeyi değerlendirmek için gelecek yıl tekrar buluşmaya karar verdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Brüksel´deki zirvenin kapanış konuşmasında, zirvede alınan kararların Kuzey Amerika ve Avrupa´nın birlikte daha güçlü olduğunun bir göstergesi olduğunu söyledi. Stoltenberg terörizmle mücadele ve ulusal güvenlik kapsamında NATO´nun 29 devlet başkanıyla gerçekleştirilen toplantıda çeşitli kararlar alındığını belirtirtti. Stoltenberg şöyle konuştu:
"NATO´da daha önce birçok tartışma gerçekleştirdik ve birçok fikir ayrılığına tanık olduk fakat asıl önemli olan söz konusu fikir ayrılıklarının üstesinden gelebilmemizdir. Bugün aldığımız kararlar bu ittifakı daha da ileriye taşıyor. Fikir ayrılıklarımız bizi daha da güçlendiriyor çünkü günün sonunda Kuzey Amerika ve Avrupa birlikte daha güvende.
"NATO hem Kuzey Amerika hem de Avrupa için güven sağlıyor, bu yüzden bugün NATO´nun savunmasını güçlendirecek kararlar aldık. Terörizmle olan mücadeleyi arttıracak ve güvenlik yükünü eşit bir şekilde paylaşacağız."
Stoltenberg, alınan kararlar kapsamında ise konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Çoğu lider çeşitli NATO görevleri ve girişimleri için katkı sağlayacaklarını belirtti. 2020 yılına kadar bir hazırlık girişiminde karar kıldık ve 30 gün içerisinde kullanılmak üzere 30 adet mekanik savaş araçlarının oluşturulması konusunda anlaştık.
"Bu yönde aldığımız kararlar, doğru yerde ve doğru zamanda, gelişen olaylara karşı doğru bir şekilde yanıt vermemizi sağlayacak."
ENERJİ GÜVENLİĞİ, SİBER SAVUNMA VE KARŞI PROPAGANDA VURGUSU
Enerji güvenliği, siber savunma ve karşı propaganda da müttefiklere desteğin altını çizen Stoltenberg sözlerine şöyle devam etti:
"NATO uzmanları, siber savunma, karşı propaganda ve enerji güvenliği alanlarında müttefiklerini korumak için hazır bekleyecek. IŞİD ile olan mücadelemizdeki üstünlüğü korumayı hedefliyoruz.
"Bugün Irak yönetiminin talebi üzerine, Irak´ta yeni bir eğitim görevi üzerinde anlaştık ve Kanada da görevin öncülüğünü yapmayı kabul etti. Söz konusu eğitimde çarpışma olmayacak, yalnızca eğitim verilecek. Ayrıca bu kapsamda Irak güçleri için profesyonel askeri okul ve akademi açma kararı aldık.
ÜRDÜN VE TUNUS'A DESTEK
"Ürdün ve Tunus´ta, söz konusu ülkelerin terörizme karşı verdiği mücadelelerindeki kapasitenin arttırılması için desteklerimizi arttırmaya karar verdik. Karşılaştığımız zorlukları aşmak için daha çok yatırım yapmalı ve savunmada daha güçlü olmalıyız.
"Bu sebeple ulusal savunma bütçemizde daha fazla para olması gerektiğinde fikir birliği sağladık. İyi haber ise birçok ülke bütçelerinden milyon dolarlar keserek ulusal savunmaya katkı sağlıyor. Bütün müttefiklerimiz savunma bütçelerini arttırıyor ve bu yıl, sekiz müttefikimiz 2020´ye kadar Gayri Sayi Yurt İçi Hasıla´larının (GSYH) yüzde 2.0´sini ulusal savunmaya ayırma kararı verdi."
''NATO'NUN KAPISI HER ZAMAN AÇIK''
Makedonya'nın 30. üye olmasına dair, NATO´nun kapısının her zaman açık kalacağını belirten Stoltenberg, sözlerini şöyle sonlandırdı:
"Geçen ay Atina ve Üsküp arasındaki tarihi anlaşmaya tanık olduk ve iki yönetim arasındaki görüşmelerin sonlanmasınına ardından Makedonya´yı müttefikimizin 30´uncu üyesi olarak davet etmeye karar verdik.
"Bugün aldığımız kararlar Avrupa ve Kuzey Amerika´nın birlikte çalışabileceğini gösteriyor. NATO, yaklaşık bir milyon vatandaşını güvende tutmak için elinden geleni yapıyor."